Η Μαίρη Παρασκευά γεννήθηκε στη Μύκονο το 1882. Ο πατέρας της, Νικόλαος Γρυπάρης, από παλιά Μυκονιάτικη οικογένεια, ήταν ιδιοκτήτης μεγάλης επιχείρησης σιτηρών στην Οδησσό, κοσμοπολίτικη πόλη της Μαύρης Θάλασσας με αξιόλογο τότε ελληνικό πληθυσμό.
Η οικογένεια ζούσε στην Μπαράνοφκα, στο 120 χιλιάδων στρεμμάτων πατρικό κτήμα στη Βολυνία της σημερινής Ουκρανίας.
Δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς έμαθε φωτογραφία η Μαίρη Γρυπάρη, θα πρέπει όμως να ήταν σε σχετικά νεαρή ηλικία και μάλλον πριν τα είκοσι. Σύμφωνα με αναμνήσεις της οικογενείας, διδάχθηκε την χρήση της φωτογραφικής μηχανής από τον μεγαλύτερο αδελφό της, Γεώργιο Γρυπάρη.
Τα παιδικά και εφηβικά της χρόνια πέρασαν στα κτήματα του εκατομμυριούχου πλέον, προξένου της Ελλάδος και παρασημοφορημένου από την αυτοκρατορική αυλή πατέρα της. Το 1903 παντρεύεται τον αρκετά μεγαλύτερό της Νίκο Παρασκευά, πολιτικό μηχανικό εγκατεστημένο στην Αλεξάνδρεια, με τον οποίο φεύγει μετά από κάποιο διάστημα για την Αίγυπτο. Εκεί συναναστρέφεται την ελληνική και ευρωπαϊκή κοινωνία, και γνωρίζει τη μετέπειτα στενή της φίλη Αργίνη Σαλβάγου, μικρότερη αδελφή της Πηνελόπης Δέλτα.
Η επανάσταση των Μπολσεβίκων το 1917 έθεσε τέλος στο παλιό κοινωνικό και οικονομικό σύστημα της Ουκρανίας, ενώ η ατυχής επέμβαση του Ελληνικού Εκστρατευτικού Σώματος στις διασυμμαχικές επιχειρήσεις το 1919 σήμανε και το οριστικό τέλος της ελληνικής παρουσίας στην Κριμαία. Ακολούθησαν χρόνια κοσμοπολίτικης διαβίωσης στην Αλεξάνδρεια και την Αθήνα, με συχνά ταξίδια σε δημοφιλείς Ευρωπαϊκούς προορισμούς, όπως το Παρίσι και τη Βενετία.
Η δεύτερη αυτή περίοδος της ζωής της Μαίρης Παρασκευά έκλεισε απότομα με δύο σκληρά χτυπήματα: η διεθνής οικονομική ύφεση του 1930 οδήγησε στη χρεοκοπία τον Παρακευά, ο οποίος είχε επενδύσει όλη την περιουσία τους στην οικοδομή, ενώ ο ίδιος πεθαίνει το 1931.
Από το 1932, η Μαίρη Παρασκευά αποσύρεται στη γενέτειρα Μύκονο, όπου και θα ζήσει μέχρι τον θάνατο της, το 1951. Δημοφιλής και οικεία προσωπικότητα, παραμένει ακόμα στη μνήμη των συμπολιτών της για τις αγαθοεργίες της, την εποχή προπάντων της Κατοχής.
Το έργο της Παρασκευά επιζεί με τη μορφή μεγάλου αριθμού υαλοτυπιών , δηλαδή θετικών γυάλινων στερεοσκοπικών πλακών, καθώς και μικρού αριθμού θετικών πλακών και λιγοστών γυάλινων αρνητικών.
Το αρχείο της δωρήθηκε πρόσφατα από τον μικρανεψιό της, Πέτρο Γρυπάρη, στο Φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη.
Οι φωτογραφίες της την καθιστούν την πρώτη μέχρις στιγμής Ελληνίδα φωτογράφο με ολοκληρωμένο σε βάθος χρόνου προσωπικό έργο. Συμπεριλαμβάνουν λήψεις από την Ελλάδα, την Αίγυπτο, τη Γαλλία, την Ελβετία και την Ιταλία, καθώς και πολλές θαλασσινές εικόνες. Σημαντικότερη μάλλον είναι η καταγραφή της ζωής στην προεπαναστατική Κριμαία, σκηνές από το οικογενειακό της περιβάλλον και τη ζωή στη εξοχή και την πόλη.
κείμενο: Γιαννης Σταθατος
Ο Γιάννης Σταθάτος είναι φωτογράφος, συγγραφέας και ιστορικός της φωτογραφίας. Το 2002 ίδρυσε τις ετήσιες «Φωτογραφικές Συναντήσεις Κυθήρων»
Το Εικαστικό Αφιέρωμα του 2017 «Μαίρη Παρασκευά (1882-1951) – Ιστορικές φωτογραφίες μιας κοσμοπολίτισσας από τη Μύκονο» αποτέλεσε την κεντρική έκθεση της Δημοτικής Πινακοθήκης Μυκόνου και την πρώτη της συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη.
Περισσότερα άρθρα στην ίδια κατηγορία μπορείτε να δείτε πατώντας εδώ